Ο όρος 'αριστερά' χρησιμοποιείται (από την αριστερά, αλλά όχι μόνο) ως αναφερόμενος σε κάτι που, 'ως εκ της ουσίας του' είναι δίκαιο. Το δίκαιο εκπορεύεται εκ της ουσίας, και αυτή η ουσία αρνείται πεισματικά να δει πως, και τι, έγινε και γίνεται η αριστερά στην ιστορία· αυτή η ουσία διαγράφει ή ξεχνάει βολικά το γκουλάγκ, την Πράγα και την Βουδαπέστη· δεν συνειδητοποιεί πως διαμορφώνεται η αριστερά τώρα, και μπροστά στα μάτια της, ιστορία εν τω γεννάσθαι.
Αυτή η χρήση του όρου ‘αριστερά’ είναι σαν να εδράζεται σε μια βεβαιότητα θεμελιώδη, προ εμπειρική, που δεν χρειάζεται να ανοίξει τα μάτια της για να δει, εφόσον οτιδήποτε ενδέχεται να εμφανιστεί ως διάψευσή της, δεν μπορεί παρά να είναι ψευδές, λόγια των εχθρών και ιδεολογία.
Το παραπάνω δεν είναι θεωρητική φαντασία. Είναι πεζή περιγραφή της πραγματικής χρήσης του όρου, αυτής που γύρω μας κυκλοφορεί ως αυτονόητη. Είναι αυτή η χρήση που μας κάνει να λέμε «ο Σύριζα» - του σύντροφου Καμένου, των Πολάκηδων, των Παρασκευόπουλων και άλλων ευγενών ψυχών – «δεν είναι η πραγματική αριστερά» - εννοώντας αυτή την ουσία, που όλοι οι θύραθεν θρησκευάμενοι κάποτε θελήσαμε να υπάρχει για να πιστέψουμε σε αυτήν. Εντάξει, ήρθε η δύσκολη στιγμή, να πούμε στους φίλους μας που ακόμα το πιστεύουν, πως δεν υπάρχει ο Άγιος Βασίλης.
Η χρήση αυτή του όρου ‘αριστερά’ παρ’ όλην την ευγενή a priori της καταγωγή είχε, και έχει, απτά αποτελέσματα. Είναι χρήση αβανταδόρικη – θυμηθείτε πόσα και τι πράγματα νομιμοποιεί, αυτή και μόνο η επίκλησή της - καταπιεστική όταν εκφέρεται σε ακροατήριο (είναι σαν να το εξαναγκάζει σε συναίνεση), αποστομωτική στην ένας προς έναν επιχειρηματολογία. Είναι μια ευλογία, το να είσαι αριστερός, σκέφτεται όποιος φέρει και χρησιμοποιεί, ως άλλος ιερέας, αυτό το σχήμα. Επειδή ακριβώς εκβιάζει συναίνεση, και αποσκοπεί στο να σου στερήσει το λόγο, το ‘αριστερός’ παράγει επιθετικότητα. Θέλουμε, ως αντίδραση, να το χρησιμοποιήσουμε σαν βρισιά.
Όμως, ποτέ κανένα θρησκόληπτο σχήμα δεν φοβήθηκε τις ύβρεις και τις προσβολές. Αντίθετα, μέσα από αυτές επιβεβαιώνεται: μόνο οι κακοί και οι εχθροί μου με αρνούνται, λέει. Εκείνο νομίζω που χρειάζεται, είναι η περιγραφή του φαινομένου, του γίγνεσθαί της, της ενώπιόν μας αριστεράς, με όρους αυστηρής πολιτικής επιστήμης – πράγμα που, εκτός των άλλων, θα συντελέσει και στην απαλλαγή από την έννοια της αριστεράς ως a priori δικαίας.
*Ο Παντελής Μπασάκος γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε φιλοσοφία στην Αθήνα και στο Παρίσι. Έχει δημοσιεύσει άρθρα και μελέτες για τη φιλοσοφία της γλώσσας. Διδάσκει φιλοσοφία στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και η έρευνά του στρέφεται στη φιλοσοφία της γλώσσας και στη θεωρία του επιχειρήματος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου