Ρένος Αποστολίδης: Είστε ένας λαός επιθέσεως..Κρίμα που θα χάνετε πάντα τις ειρήνες.

Ρένος Αποστολίδης

- Εἶστε ἕνας λαὸς ἐπιθέσεως.., μοῦπε ἕνας Γερμανὸς μιὰ νύχτα τοῦ '43. ῎Οχι ἕνας λόχος, ἕνα τάγμα, ἕνα ἐπίλεκτο «σῶμα κρούσεως» μονάχα, μὰ ἕνας λαὸς ὁλόκληρος «κρούσεως»! Κρίμα ποὺ θὰ χάνετε πάντα τὶς εἰρῆνες.

- Θὰ τὶς χάνομε;

- Θὰ τὶς χάνετε. Θὰ δίνετε μόνο ἐπιτεύγματα ἐκρηκτικά. Δὲν εἶστε λαὸς σφυροκόπος. [...] Κι ὡστόσο αὐτὸ ποὺ σεῖς ἐκτινάξατε, δωρίζεται ἄφθονα τοῦ κόσμου, γιὰ ἁρμαθοὺς αἰώνων. Μὰ μόνο ἀπὸ σᾶς δὲν εἰσπράττεται - κι αὐτοῦ ζητιάνοι ἐσεῖς κατόπιν, κι αὐτοῦ στερημένοι! Σὰν τὴ μήτρα ἀκριβῶς, ποὺ ἐκτινάσσει τὸ τέκος κι ὀρφανεύει...

***

Σκέφτηκα πολλὲς φορὲς ἀργότερα τὰ λόγια αὐτὰ τοῦ «ἐχρθοῦ» μὲσα στὴν πιὸ μύχια νύχτα τῆς Εὐρώπης. ῞Ενας ἐχθρὸς ἀποκαλύπτει κάποτε τὰ πιὸ βαθιὰ χαράγματα τοῦ ἐθνικοῦ μας προσώπου.

«Χάνομε τὶς εῖρῆνες, τὶς σταθερές ἀξιοποιήσεις... Ξαφνικὰ χανόμαστε καὶ κανεὶς δὲ μᾶς βρίσκει... κι ὡστόσο αὐτό, ποὺ γιὰ μιὰ στιγμὴ μόνο ἄστραψε ἀπὸ μᾶς, πυρηνώνει ὕστερα κόσμους ξένους, ἱδρύει λαοὺς ἄλλους, πολιτισμούς, στάσεις ἀνθρώπων γιὰ αἰῶνες ἀντίκρυ στὰ πράγματα - πλέει μές στὴν ῾Ιστορία πανίσχυρο!.. Καὶ παραπέμπουν ἔπειτα σ' ἐμᾶς, μὰ ἐμεῖς ἄφαντοι! ᾿Ανάγουν ταπεινὰ σ' ἐμᾶς, κ' ἐμεῖς πιὰ ταπεινότατοι κουρταλοῦμε θύρες - αὐτῶν ποὺ εἶναι σφυροκόποι καὶ κερδίζουν τὶς εἰρῆνες, κουρτουλοῦν ὁι μαχητὲς τὶς θύρες!..»

***

Αὐτὸ εἶναι τὸ πιὸ γνώριμο - μητρικό μας Πρόσωπο τῆς ῾Ιστορίας. Τινάζομε δύναμη - καὶ πεθαίνομε, ὅταν οἱ ἄλλοι καρποῦνται τὴν εἰρήνη. Εἶμαστε ὅ,τι ἡ καθαρὴ φύση τοῦ «ἐμβίου»: μαστὸς ποὺ ἀρμέγει τὸν ἥλιο, κι ἄξαφνα τὸν ἐκκενώνει, σπαταλιέται καὶ μένει!.. ῎Εχομε «ζωντάνια»; Μὰ λοιπὸν αὐτό θὰ πῇ (ποὺ ἐναβρυνόμαστε): σοδιάζομε ἥλιο, εὐδία κρουστὴ οὐρανοῦ μέσα στὶς φλέβες, κ' ἐκτινάζομε «θαύματα», διαρκῶς «καταπλήξεις», ποιότητες ἄπεφθες, διάπυρες, μοναδικές, κ' εὐθὺς μετὰ ράκη, καὶ γιὰ πολὺ κατόπιν τίποτε δὲ μᾶς ανασηκώνει - οἱ δωρητὲς ἐμεῖς, ἐνδεεῖς οἱ σὰ θεοὶ πάμπλουτοι, πάμφτωχοι· οἱ σπάταλοι σὰ Φύση πεντακάθαρη, καταξωδεμένοι!

Νὰ μὴν εἶμαστε πάντα λαὸς κρούσεως.
Νὰ γευόμαστε κ' ἐμεῖς τὴν ἐπίγνωση.
Νὰ ὑπάρχῃ γόνιμη ἀνάπαυλα. ῎Οχι κι αὐτὴ διαρκῶς κατασπαταλητική μας.

῎Ετσι, ποὺ νὰ βγοῦν γενεές, μὲ τὸν αἰώνιο μὲν χαρακτῆρα τοὺ ἀνέμελου καὶ τοῦ μαχητή, μὰ ποὺ θάχουν πίσω κ' ἕνα σπίτι νοικοκυρεμένο, στερεὸ στὶς θύελλες - στὸ «μετά» ποὺ ἔρχεται, τῆς βαριᾶς ἀνημπόριας ὡς τὴ νέα μάχη.

῾Η ἐκτίναξη νάναι πάντα ἐπὶ βάθρο στέρεο!

Στιγμὴ - ναὶ μὰ καὶ ἄμυνα τῆς Διάρκειας.

//  "Τὸ Πρόσωπο τῆς ῾Ιστορίας", Κριτικὴ τοῦ Μεταπολέμου, 1962.