Γιώργος Κοντογιώργης: Τέλος της Ιστορίας ή ανθρωποκεντρική ολοκλήρωση;

Απόσπασμα από το βιβλίο "Γνώση και Μέθοδος"του Ομότιμου Καθηγητή Πολιτικής Επιστήμης και πρώην Πρύτανη του Παντείου Πανεπιστημίου Γιώργου Κοντογιώργη, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΠΑΡΟΥΣΙΑ.

Σωτήρης Αμάραντος:

Θα μπορούσατε συνοπτικά να μας πείτε μερικά λόγια για την κοινωνία που θα αναδυθεί στο τελικό στάδιο της ανθρωποκεντρικής ολοκλήρωσης;  Πρόκειται μήπως για ένα άλλο «τέλος της Ιστορίας»;

Γιώργος Κοντογιώργης:

Το τελικό στάδιο της ανθρωποκεντρικής ολοκλήρωσης είναι η οικουμένη, που υποστασιοποιείται πολιτικά με το κράτος της οικουμενικής κοσμόπολης. Η οικουμένη απέχει από την εποχή μας όσο η προ-σολώνεια εποχή της πόλης/κράτους από το τέλος του Πελοποννησιακού πολέμου και την επιδιαιτησία του Φιλίππου και του Αλεξάνδρου στα ελληνικά πράγματα.

Από την άλλη, όπως ήδη επισήμανα, η οικουμένη ως φάση δεν είναι στατική, έχει να επιδείξει πολλά εσωτερικά υπο-στάδια, που παραπέμπουν σε επιμέρους περιοχές της ανθρωποκεντρικής ολοκλήρωσης του κοινωνικού ανθρώπου.

Το ερώτημα που εγείρεται εν προκειμένω, είναι τι θα συμβεί εάν η φάση αυτή εξαντλήσει τη δυναμική της. Διότι στην περίπτωση της μετάβασης από τη μικρή στη μεγάλη κλίμακα του ανθρωποκεντρικού κοσμοσυστήματος, η απάντηση συνέχεται με την ολοκληρωτική κυριαρχία του στο σύνολο του πλανήτη. Σ' αυτό το θέμα δεν έχω απάντηση, διότι δεν διαθέτω ένα ομόλογο ή έστω αντίστοιχο παράδειγμα και η φαντασία όπως προείπα δεν αποτελεί καλό σύμβουλο για την άντληση ασφαλών συμπερασμάτων. Θα μπορούσε να υποθέσει κανείς ότι η ανθρωπότητα θα έχει τότε στη διάθεσή της ικανά μέσα για να οδηγηθεί σε μια ασύμμετρη καταστροφική οπισθοδρόμηση, εάν η οικουμένη δεν επιτύχει την ενότητά της υπό τη στέγη ενός μοναδικού κοσμοκράτους. Το οποίο, με τη σειρά του, θα διασφάλιζε τη δημοκρατική υποστασιοποίηση της κοσμοπολιτείας.

Δεν πρέπει να αποκλεισθεί επίσης η είσοδος του ανθρωποκεντρικού κόσμου σε μια περίοδο εξελικτικής ομοθεσίας, στο μέτρο που εγγράφονται σ’αυτήν φύσει σημαίνουσες αλλαγές, οι οποίες επιπλέον θα συναρτηθούν με τη μοναδικότητα του ανθρωποκεντρικού ιδιώματος στον πλανήτη γη. Η παράμετρος αυτή είναι όπως προείπα θεμελιώδης, αν αναλογισθούμε τις επιπτώσεις του γεγονότος ότι το ελληνικό/ανθρωποκεντρικό κοσμοσύστημα μικρής κλίμακας βρέθηκε αντιμέτωπο με τη δεσποτική παρειά της γης, η οποία βάρυνε ευρέως στις εξελίξεις.

Οίκοθεν νοείται ότι δεν πρέπει να αποκλεισθεί επίσης η υπόθεση ο ανθρωποκεντρικός κόσμος, στο βάθος της εξέλιξής του, να βρει διέξοδο σε άλλους πλανήτες, κατά το ανάλογο της διακτίνωσής του από την μικρή στην πλανητική κοσμοσυστημική σφαίρα.

Οπωσδήποτε, οι εξελίξεις που διαγράφονται με τη μετάβαση στη μεγάλη κλίμακα θα είναι όχι απλώς ραγδαίες, αλλά και μοναδικά εντυπωσιακές, στο μέτρο που προμηνύεται ότι ο άνθρωπος θα ελέγξει τις ιδιότητες εκείνες που κρύβει μέσα του και μέχρι τώρα τις απέδιδε στο θείο. Ο τεχνολογικός άνθρωπος θα είναι ένας άλλος άνθρωπος ο οποίος θα είναι τεχνολογικά πανταχού παρόν, θα ταξιδεύει χωρίς να μετακινείται, σχεδόν παντογνώστης αφού θα είναι συγχρόνως σκεπτόμενος και προικισμένος με μια τράπεζα δεδομένων, συστατική της ύπαρξής του, θα βλέπει πέραν του επιστητού της όρασής του, θα επικοινωνεί με τους άλλους ή με το κοινωνικό σύνολο τεχνοδικτυακά, θα υπάρχει και θα λειτουργεί ευρέως μέσα σε ένα ευφυές περιβάλλον με πρόσημο τεχνολογικούς αυτοματισμούς που θα μεταβάλλουν άρδην τη θέση και τον ρόλο του στο κοινωνικό γίγνεσθαι.

Στο πλαίσιο αυτό, η τεχνολογία της επικοινωνίας θα μοιάζει εξίσου πραγματική όσο και εκείνη της όντως φυσικής επικοινωνίας, καθώς θα αποτελεί ευρέως τη βάση για τον ανθρωποκεντρικό του βίο. Στο επίπεδο αυτό θα οικοδομηθεί εντέλει τόσο το οικονομικό και κοινωνικό όσο και το πολιτικό σύστημα.